De Stijl, 20. yüzyılın başlarında gelişen bir Hollanda sanat hareketiydi. Çağdaş son zamanların en mühim ve etken sanat hareketlerinden bir tanesiydi ve ilkeleri o zamandan beri sanatçılar ve tasarımcılar tarafınca benimsendi.
De Stijl adı Felemenkçe’de “Yoldam” anlama gelir ve bu isim harekete kurucusu Theo van Doesburg tarafınca verilmiştir. Hareket 1917’de Hollanda’nın Leiden kentinde kurulmuştur ve üyeleri içinde Piet Mondrian, Gerrit Rietveld, Bart van der Leck ve JJP Oud bulunmaktadır.
De Stijl’in temel prensipleri tecrit, geometrik formlar ve birincil renklerdi. De Stijl’in sanatçıları sanatın saf ve sıradan olması gerektiğine ve şeylerin özsel doğasını anlatım etmesi gerektiğine inanıyorlardı. Temsil fikrini reddettiler ve bunun yerine geometrik prensiplere dayanan sanat eserleri yaratmaya çalıştılar.
De Stijl’in stili, birincil renkler (kırmızı, sarı ve mavi), siyah ve beyaz kullanımıyla karakterize edilir. De Stijl sanatçıları ek olarak kareler, dikdörtgenler ve çizgiler şeklinde geometrik formlar da kullandılar. Sanat eserleri çoğu zaman sadelikleri ve ahenk ve dengeye vurgu yapmalarıyla karakterize edildi.
De Stijl, çağıl sanat ve tasavvur üstünde mühim bir etkiye sahipti. İlkeleri Piet Mondrian, Wassily Kandinsky ve Kazimir Malevich şeklinde sanatçılar tarafınca benimsendi. De Stijl ek olarak mobilya, mimari ve öteki nesnelerin tasarımında da büyük bir etkiye sahipti.
De Stijl’in mirası bugün hala belirgindir. Soyutlama, geometrik formlar ve temel renkler ilkeleri, dünyanın dört bir tarafındaki sanatçılar ve tasarımcılar tarafınca kullanılmaya devam etmektedir. De Stijl, sanatın hem güzel bununla beraber düşündürücü olabileceğini ve hayatlarımız üstünde derin bir tesir yaratabileceğini hatırlatır.
| Antet | Yanıt |
|---|---|
| Yoldam | 20. yüzyılın başlarında Hollanda’da ortaya çıkan bir sanat akımı. |
| Geometrik Soyutlama | Geometrik şekiller ve formlar kullanarak soyut resimler yaratmaya yarayan sanatla alakalı bir tarzdır. |
| Modernizm | 19. yüzyılın sonlarında başlamış olan sanat, mimarlık ve edebiyat alanındaki bir akım. |
| Piet Mondrian | De Stijl akımının kurucularından olan Hollandalı ressam. |
| Theo van Doesburg | De Stijl akımının kurucularından olan Hollandalı ressam, mimar ve teorisyen. |
II. Tarih
De Stijl hareketi 1917’de Hollanda’da Piet Mondrian ve Theo van Doesburg tarafınca kuruldu. Hareket, resimde geometrik formların kullanımına öncülük eden Pablo Picasso ve Georges Braque şeklinde daha önceki modernist sanatçıların faaliyetlerinden esin aldı. De Stijl sanatçıları, saf tecrit ve geometrik formlara dayanan yeni bir sanat türü yaratmaya çalıştılar. Bu tür sanatın gerçekliğin öz doğasını anlatım edebileceğine ve daha ahenkli ve barışçıl bir dünya yaratmaya destek olabileceğine inanıyorlardı.
De Stijl hareketi 1917’den 1931’e kadar nispeten kısa bir müddet etken kaldı. Sadece çağıl sanatın gelişimi üstünde mühim bir tesiri oldu. De Stijl ilkeleri birçok başka sanatçı tarafınca benimsendi ve hareketin tesiri Wassily Kandinsky, Kazimir Malevich ve Barnett Newman şeklinde sanatçıların çalışmalarında görülebilir.
III. Mühim adlar
De Stijl hareketinin kilit adları şunlardır:
- Piet Mondrian
- Theo van Doesburg
- Gerrit Rietveld
- Bart van der Leck
- Adriaan van der Horst
IV. İlkeler
De Stijl’in ilkeleri, sanatın saf ve geometrik olması ve şeylerin öz doğasını anlatım etmesi gerektiği inancına dayanır. Hareketin kurucuları Piet Mondrian ve Theo van Doesburg, sanatın bütün lüzumsuz ayrıntılardan ve süslemelerden arındırılması gerektiğine ve birincil renkler, düz çizgiler ve dik açıların kullanımına dayanması gerektiğine inanıyordu.
De Stijl’in ilkeleri şöyle özetlenebilir:
- Sanat soyut olmalı ve betimsel olmamalıdır.
- Sanatın temelinin birincil renkler (kırmızı, sarı, mavi) kullanılmasına dayanması icap eder.
- Sanatın temeli doğru çizgilerin ve dik açıların kullanılmasıdır.
- Sanat dengeli ve bakışımlı olmalıdır.
- Sanat, şeylerin özsel doğasını anlatım etmelidir.
De Stijl’in ilkeleri çağıl sanatın gelişimi üstünde derin bir tesir yaratmıştır ve bunlar Piet Mondrian, Theo van Doesburg, Kazimir Malevich ve Wassily Kandinsky şeklinde birçok sanatçının eserlerinde görülebilir.
V. Stili
De Stijl sanatının seçimi, geometrik şekiller, birincil renkler ve asimetrik kompozisyonların kullanımıyla karakterize edilir. De Stijl sanatçılarının amacı, evrenin uyumunu ve düzenini anlatım edecek yeni, saf ve soyut bir sanat biçimi yaratmaktı.
De Stijl sanatçıları birincil renklerden (kırmızı, sarı ve mavi) ve etkisiz renklerden (siyah, beyaz ve gri) oluşan sınırı olan bir palet kullandılar. Ek olarak kareler, dikdörtgenler ve çizgiler şeklinde sıradan geometrik şekiller de kullandılar. Bu şekiller çoğu zaman dinamizm ve hareket hissi yaratan asimetrik kompozisyonlarda düzenlendi.
De Stijl sanatının seçimi çağıl sanat ve tasavvur üstünde mühim bir etkiye sahipti. Soyut sanatın, minimalist sanatın ve geometrik soyutlamanın gelişimini etkiledi. Ek olarak mobilya, mimari ve öteki tasavvur biçimlerinin tasarımını da etkiledi.
BİZ. Etkilemek
De Stijl, çağıl sanatın gelişiminde mühim bir etkiye sahipti. Soyutlama, geometrik biçim ve temel renkler ilkeleri, Piet Mondrian, Theo van Doesburg, Kazimir Malevich ve Wassily Kandinsky şeklinde birçok sonraki sanatçı tarafınca benimsendi. De Stijl ek olarak mimari, mobilya tasarımı ve grafik tasarımının gelişimini de etkiledi.
De Stijl’in çağıl sanatı etkilediği muayyen yollardan bazıları şunlardır:
* Birincil renklerin ve geometrik formların kullanması
* Soyutlama ve sadeliğe vurgu
* Asimetrik kompozisyonların kullanması
* Geleneksel bakış açısının reddi
* Endüstriyel araç-gereç ve tekniklerin kullanması
De Stijl’in tesiri pek oldukça çağıl sanatçının eserlerinde görülebilir, bunlardan bazıları şunlardır:
* Piet Mondrian
* Theo van Doesburg
* Kazimir Maleviç
* Vasiliy Kandinskiy
* Josef Alberts
* Laszlo Moholy-Nagy
* Frank Lloyd Wright
*Gerrit Rietveld
* Charles Eames
De Stijl’in tesirleri çağıl mimarinin, mobilya tasarımının ve grafik tasarımının gelişiminde de görülmektedir.
* Mimarlıkta, De Stijl’in tecrit, geometrik biçim ve birincil renkler ilkeleri, sadeliği, berraklığı ve geometrik formlarıyla karakterize edilen yeni bir mimari stili yaratmak için kullanıldı. Bu mimari stiline çoğunlukla “Internasyonal Yoldam” yahut “Modernizm” denir.
* Mobilya tasarımında, De Stijl’in tecrit ve sadelik ilkeleri, pak çizgileri, geometrik formları ve endüstriyel malzemelerin kullanımıyla karakterize edilen yeni bir mobilya stili yaratmak için kullanıldı. Bu mobilya stiline çoğunlukla “De Stijl mobilyası” yahut “Modernist mobilya” denir.
* Grafik tasarımda, De Stijl’in tecrit, geometrik biçim ve birincil renkler ilkeleri, sıradan şekiller, yürekli renkler ve asimetrik düzenlerin kullanımıyla karakterize edilen yeni bir grafik tasavvur stili yaratmak için kullanıldı. Bu grafik tasavvur stiline çoğunlukla “De Stijl grafik tasarımı” yahut “Modernist grafik tasarımı” denir.
VII. Miras
De Stijl’in mirası geniş ve çeşitlidir. Hareketin tesiri, Piet Mondrian ve Theo van Doesburg’un faaliyetlerinden Bauhaus sanat ve tasavvur okuluna ve Internasyonal Mimarlık Stili’ne kadar oldukça muhtelif sanat, mimari ve tasarımda görülebilir. De Stijl’in tecrit, geometrik biçim ve temel renkler ilkeleri, dünyanın dört bir tarafındaki sanatçılar ve tasarımcılar tarafınca benimsenmiştir ve tesiri bugün hala modern sanat ve tasarımda görülebilir.
Görsel sanatlar üstündeki tesirinin yanı sıra De Stijl’in müzik ve edebiyat üstünde de mühim bir tesiri oldu. Hareketin tecrit ve sadeliğe verdiği ehemmiyet, Arnold Schoenberg’in atonal müziği ve Steve Reich’in minimalist müziği şeklinde yeni müzik formlarının ve stillerinin gelişmesine yol açtı. De Stijl’in geometrik biçim ve birincil renkler ilkeleri, bu unsurları yeni ve deneysel şiir formları yaratmak için kullanan Ezra Pound ve William Carlos Williams şeklinde şairlerin çalışmalarını da etkiledi.
De Stijl’in mirası, sanatın kültürü şekillendirme ve etkileme gücünün bir kanıtıdır. Hareketin tecrit, geometrik biçim ve temel renkler ilkeleri görsel sanatlar, müzik ve edebiyat üstünde kalıcı bir tesir yarattı ve tesiri bugün hala modern sanat ve tasarımda görülebilir.
Eleştirmenler
VIII. Eleştirmenler
De Stijl, başından beri tartışmalı bir sanat hareketiydi. Geleneksel temsili reddetmesi ve geometrik soyutlamayı kullanımı birçok eleştirmeni yabancılaştırdı. Birtakım eleştirmenler De Stijl sanatçılarını oldukça soğuk ve entelektüel olmakla suçlarken, ötekiler onları oldukça sıradan ve duygusuz olmakla suçladı.
Eleştirilere karşın De Stijl, çağıl sanatın gelişiminde mühim bir etkiye sahipti. Soyutlama ve geometrik biçim ilkeleri, Bauhaus okulu, Soyut Ekspresyonistler ve Minimalistler de dahil olmak suretiyle birçok sonraki sanatçı tarafınca benimsendi.
De Stijl’in tasavvur, mimari ve müzik üstünde de mühim bir tesiri oldu. Pak çizgileri ve sıradan formları, hem çağıl bununla beraber zarif olan yeni bir güzel duyu yaratmak için kullanıldı.
De Stijl bugün 20. yüzyılın en mühim sanat akımlarından biri olarak kabul ediliyor. Tesiri hala modern sanat, tasavvur ve mimaride görülebiliyor.
IX. Yanlış Anlamalar
De Stijl hakkındaki birkaç yaygın yanlış anlaşılma var ve bu tarz şeyleri ele almak mühim.
Ilk olarak, De Stijl’in tamamen soyut bir hareket olduğu çoğunlukla düşünülür. De Stijl sanatçılarının oldukça sayıda soyut yaratı ürettiği doğru olsa da, bununla beraber reel dünyayla ilişkisi olan sanat eserleri yaratmakla da ilgilendiler. Örnek olarak, Piet Mondrian’ın ağaç resimleri çoğunlukla soyut dışavurumculuğun öncüleri olarak görülürken, Theo van Doesburg’un mobilya ve mimari tasarımları işlevsel olmasıyla birlikte güzel de olmayı amaçlıyordu.
İkincisi, ara ara De Stijl’in apolitik olduğu düşünülür. De Stijl sanatçılarının açıkça politik sanat yaratmadıkları doğru olsa da, yeniden de zamanlarının politik ve sosyal çalkantılarından etkilenmişlerdir. Örnek olarak, Mondrian Hollanda Komünist Partisi’nin bir üyesiydi ve van Doesburg Rus Devrimi’nin bir destekçisiydi.
En son, De Stijl’in statik bir hareket olduğu çoğunlukla düşünülür. De Stijl sanatçılarının bağlı kaldıkları bir takım prensip geliştirdikleri doğru olsa da, bununla beraber bu ilkeleri uygulamaya yönelik yeni yollar üstünde devamlı deneyler yapıyorlardı. Örnek olarak, Mondrian’ın resimleri zaman içinde giderek daha sıradan hale gelirken, van Doesburg’un emek harcamaları giderek daha dinamik hale geldi.
De Stijl hakkındaki üç sual ve yanıt:
Sual 1: De Stijl nelerdir?
Yanıt: De Stijl, 1920’lerin başlangıcında Hollanda’da ortaya çıkan bir sanat hareketiydi. Geometrik tecrit kullanması ve sadelik, saflık ve uyuma vurgu yapmasıyla karakterize edildi.
Sual 2: De Stijl sanatının temel özellikleri nedir?
Yanıt: De Stijl sanatının temel özellikleri içinde birincil renklerin (kırmızı, sarı ve mavi) kullanması, siyah ve beyazın kullanması, düz çizgilerin ve dik açıların kullanması, sadelik ve soyutlamaya vurgu yer alır.
Sual 3: De Stijl ile ilişkili mühim sanatçılar kimlerdir?
Yanıt: De Stijl’le ilişkilendirilen başlıca sanatçılar içinde Piet Mondrian, Theo van Doesburg, Gerrit Rietveld ve Bart van der Leck yer ediniyor.
0 Yorum